دنیا از دید من
اخبار و تحلیل های شخصی و متفاوت از سراسر وبدنیا از دید من
اخبار و تحلیل های شخصی و متفاوت از سراسر وبدختران سیگاری
وطن امروز: بررسی‌ها در سال 1380 نشان می‌دهد که مصرف سیگار در دوران تحصیل در مراکز دانشگاهی ، در میان پسران سال اول 8/21 درصد است که در سال آخر به 4/28 درصد افزایش می‌یابد، این در حالی است که طبق آمار کلینیک ترک دخانیات تهران، مصرف سیگار در میان دختران دانشجوی سال اول 7/2 درصد است که تا سال آخر دانشگاه به 8/7 درصد افزایش پیدا می‌کند که تفاوت معناداری، بیش از 3 برابر وجود دارد. این یعنی زنگ خطری که چندی است زیر گوشمان به صدا درآمده است .
دکتر زهرا حسامی، معاون درمان مرکز مطالعات دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ، این تابع سینوسی را تایید می‌کند و آمار جمعیت دختران دودی را چنین ارزیابی می‌کند: «براساس آخرین آمار، 15 درصد جمعیت کشور مصرف کننده سیگار هستند که 7درصد آن را آقایان و 5/4 تا5 درصد آن را خانم‌ها تشکیل می‌دهند و این در حالی است که پنج سال پیش سهم زنان، 2 درصد سیگاری‌های کشور را شامل می‌شد. البته این آمار چندان قابل اعتماد نیست، چرا که بسیاری از بانوان سیگاری بودنشان را اذعان نمی‌کنند، اما با استناد به همین آمار شیوع استعمال دخانیات در میان زنان و دختران جوان رو به افزایش است».
او تلقی زشت جامعه از سیگار کشیدن زنان در گذشته را تحت تاثیر دلایل اجتماعی آن، عاملی بازدارنده عنوان می‌کند و می‌گوید: «یکی از عواملی که مانع مصرف سیگار بین دختران و زنان می‌شد، قبح فرهنگی آن بود؛ اگر در محیط خارج از منزل کسی سیگار می‌کشید، سعی می‌کرد آن را از دیگران پنهان کند، اما در سال‌های اخیر قبح این کار از بین رفته و می‌بینیم که پشت فرمان خودرو، در پارک‌ها و اماکن عمومی بانوان سیگار مصرف می‌کنند».
اقبال زنان به سیگار دلایل متعددی دارد. دکتر حسامی، در این‌باره توضیح می‌دهد: «شاید یکی از دلایل این امر، ژست سیگار به دست گرفتن باشد که گمان می‌رود سیگاری‌ها با سیگار کشیدن کلاس اجتماعی‌شان بالا می‌رود؛ این یکی از باورهای غلط اجتماعی است. یکی دیگر از دلایل روی آوردن افراد به مصرف سیگار دلایل فردی است؛ والدین سیگاری بویژه مادران سیگاری و دوستان، نقشی جدی در روی آوردن افراد بویژه دختران به آن دارند. عوامل محیطی و فاکتورهای اجتماعی را هم نباید نادیده بگیریم.»
دکتر غلامرضا حیدری، عضو کمیته کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت، گسترش جریانات فمینیستی را مهم‌ترین علت گسترش مصرف سیگار در میان دختران بویژه دانشجویان می‌داند و می‌گوید: «به اعتقاد عده‌ای، مصرف سیگار نوعی حق برابری با مردان تلقی می‌شود، به همین دلیل نمایش استعمال آن به رغم برخی موانع فرهنگی و اجتماعی جامعه برای زنان، نوعی ساختارشکنی به حساب می‌آید، چراکه اغلب دختران به طور متوسط در سن 5/19 سالگی به سیگار روی می‌آورند».
آبرو به شرط کوری چشم
گاهی برای رهایی از چاله چاقی، به چاه سیگار می‌افتیم. متاسفانه بعضی از مؤسسات لاغری چنین دام‌هایی را سر راه بانوان جوان پهن می‌کنند.
دکتر حسامی در این‌باره می‌گوید: «تبلیغات غیرمستقیمی که می‌گویند سیگار کشیدن باعث کاهش وزن می‌شود از دیگر عوامل روی آوردن بعضی خانم‌ها به سیگار است. در کلینیک ترک سیگار باخانم‌هایی مواجه می‌شویم که قصد داشتند با مصرف سیگار به تناسب اندام برسند. البته از نظر علمی این مساله واقعیت دارد؛ وقتی فرد سیگار می‌کشد مرکز اشتها سرکوب می‌شود و قوای چشایی فرد نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد و وقتی فرد سیگارش را ترک می‌کند دچار افزایش اشتها می‌شود و رو به پرخوری می‌آورد حتی در خانم‌ها پس از ترک سیگار میزان سه تا چهار کیلوگرم افزایش وزن دیده می‌شود که این میزان در آقایان کمتر است. گرچه افزایش وزن، مضراتی را به دنبال دارد اما در مقایسه با مضرات سیگار قابل مقایسه نیست».
دروغ سبک
«سیگارهای لایت یا اولترا لایت زنانه است» این تصوری است که شرکت‌های دخانی در جامعه ایجاد کرده‌اند تا دود را در حلق زنان و دختران نیز فرو دهند. دکتر حسامی درباره این سیگارهای به اصطلاح بی‌ضرر می‌گوید: «این یکی از شگردهای شرکت‌های تولید سیگار و کمپانی‌های مواد دخانی است که محصولاتشان را با ترفندهای خاصی عرضه کنند.
یکی از این ترفند‌ها عرضه سیگارهای کم ضرر به عنوان سبک (لایت) و خیلی سبک (اولترالایت) است که با قیمت بیشتری هم ارائه می‌شود. مطالعات مختلف نشان داده بیشتر مصرف‌کنندگان این سیگارها خانم‌ها هستند چراکه احساس می‌کنند سیگار کم ضررتری را مصرف می‌کنند، در صورتی که کسانی که این نوع سیگارها را می‌کشند مانند دیگر معتادان به نیکوتین، میزان مورد نیاز بدنشان را با پک‌های عمیق‌تر و تعداد نخ‌های بیشتر سیگار تامین می‌کنند. در مطالعات مختلف ثابت شده است که بسیاری از بیماری‌های خاص مانند سرطان‌های لب، دهان و حنجره در اثرکشیدن این نوع سیگارها شیوع بیشتری دارند.». همین باورهای غلط است که شروع مصرف سیگار بین دختران را به زیر 15 سال رسانده است.
تا مغز استخوان نوجوانی
«نوجوانان سیگار می‌کشند چون می‌خواهند بزرگ باشند و بزرگ به حساب بیایند». دکتر مجید ابهری، جامعه‌شناس در ادامه جمله بالا می‌گوید: «در این دوران فرد تلاش می‌کند خود را در سنین بالاتر نشان دهد و ثابت کند که ازدوران کودکی عبور کرده است، بعضی فرزندان ما گمان می‌کنند با انجام برخی حرکات بزرگ شده‌اند. این رفتار در میان دختران نوجوان و جوان بیشتر است و با کارهایی مانند آرایش‌های زنانه و پوشیدن لباس‌های نامناسب و به دست گرفتن سیگارخود را بزرگ‌تر از سن واقعی نشان دهند».
معاون درمان مرکز مطالعات دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی از تحقیقی می‌گوید که از اقبال سیگار در میان دختران مدرسه‌ای خبر می‌دهد: «سال 1382 در مرکز کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تحقیقی بین دختران دبیرستانی شهر تهران انجام دادیم. 38 درصد آنها تجربه مصرف قلیان یا سیگار را داشتند و حدود 5 درصد آنها سابقه مصرف روزانه داشتند. این تحقیق بین دختران کمتر از 17 سال انجام شد، اما در حال حاضر سن مصرف سیگار بین دختران به کمتر از 15 سال رسیده است». جالب اینجاست که شمار دختران سیگاری در مناطق ۱۱ و ۱۲ تهران بیشتر از دیگر مناطق است؛یعنی مناطق مرکزی و بخش‌های سنتی‌نشین تهران نه مناطق مرفه‌نشین.
بکش تا بُکُشد
اثرات تخریبی سیگار در سنین نوجوانی، جوانی و کهنسالی تفاوت چندانی با هم ندارد اما زمان بروز عوارض را جلو می‌اندازد.
دکتر حسامی در توضیح عوارض این دود باکلاس می‌گوید: « نباید خطرات و عوارض محصولات دخانی را فقط در سیگار کشیدن بدانیم بلکه دیگرمحصولات دخانی نیز همین خطرات را دارند به‌طور مثال قلیان هم تمام عوارض سیگار را در مصرف کننده ایجاد می‌کند. در عین حال اینچنین نیست که فرد الان سیگار بکشد و یک ماه بعد سرطان ریه بگیرد. اگر این طور بود این همه سیگاری نداشتیم. در عین حال عوارضی که بعد از استعمال دخانیات پیش می‌آید در درازمدت آشکار می‌شود و در 10 تا 15 سال بعد عوارض جدی و خطرناک مزمن خود را نشان می‌دهد؛ در سنین میانسالی. بروز عوارض البته با آغاز زودهنگام و مصرف زودتر خود را نشان می‌دهد. کسی که در12 سالگی استعمال سیگار را آغاز کند در سن 25 سالگی با عوارض جدی مواجه می‌شود و در کلینیک شاهد این فجایع هستیم.» به فرض که در سن 17 سالگی شروعش کردیم و پک اول و نخ اول جای خودشان را به بسته و باکس اول دادند، زمانی که تصمیم گرفتیم دست یک نفر دیگر را بگیریم و به این دنیا بیاوریم زمانی که برای زندگی و ادامه آن پر از شوق هستیم، همه چیز تغییر می‌کند.
دکتر غلامرضا حیدری، در این‌باره می‌گوید: «موادی همچون نیکوتین، منواکسیدکربن و سیلیوترکسین‌هایی که در دود سیگار وجود دارد سبب می‌شود لانه‌گزینی تخم در رحم مادر دیرتر و ناقص‌تر صورت بگیرد، همچنین تشکیل جفت برای جنین در رحم مادر سیگاری کاملا ضعیف و مختل است، به همین دلیل علاوه بر اینکه بچه به رشد کافی نمی‌رسد، زایمان این افراد پرخطر و ناقص خواهد بود».
اول تفننی بعد حرفه ای
«شوهرم از سیگار متنفر است الان هم اگر بفهمد سیگار می‌کشم طلاقم می‌دهد، اما وقتی هیجانی می‌شوم باید سیگار بکشم». اینها را سحر می‌گوید که از 24سالگی برای پاسخ به کنجکاوی‌اش سراغ سیگار رفته است: «از ژست سیگار کشیدن دوستم خوشم می‌آمد برای همین دوست داشتم آن را تجربه کنم. در نخستین تجربه نمی‌دانستم چطور باید بکشم، حتی نمی‌دانستم چه مارک سیگاری باید بخرم، بعدها فهمیدم سیگاری که می‌خریدم به سیگار تریاکی‌ها معروف است. 10 سال است سیگار می‌کشم؛ پنج سال اول فقط دود می‌کردم و تفننی می‌کشیدم تا اینکه سیگار کشیدن واقعی را یاد گرفتم. من بیشتر به سیگار عادت کردم. در مواقع بروز اتفاقات مختلف احساس می‌کنم بین انگشتانم چیزی کم است».
او نمی‌تواند ترک کند، با وجود اینکه می‌داند شوهرش نسبت به این مسأله حساس است: «سیگار حالت بدی دارد اما کشیدنش خیلی راحت است و عرف جامعه هم سخت نمی‌گیرد، وقتی برایم اتفاقی می‌افتد یا هیجانی می‌شوم، نخستین چیزی که به طرفش می‌روم سیگار است».
